Letters, 4 april 2008

Frank Adam ging voor zijn derde ‘Confidenties aan een ezelsoor’ op reis door het land van lust. Onderweg kwam hij De man die poesjes kon doen spreken en De huisvrouw en de gesluierde clitoris tegen. ‘Hebben we niet meer te lijden van de erotische gedachten dan van de erotiek zelf?’

Lennie Stinissen

Van een therapeute in therapie tot God in psychoanalyse. In de eerste Confidenties aan een ezelsoor deden allerlei vreemde personages bekentenissen aan de ezel, in een stal aan de rand van de woestijn. In Boek Twee gaat de ezel op wereldreis, op zoek naar het geluk. Boek Drie vertelt vijftien filosofisch- erotische fabels, waarin de ezel als voyeur optreedt. ‘Het is mijn betrachting een bescheiden werkje te schrijven over de retorica erotica, dat enkele leemten moet vullen in de geschriften van Demosthenos, Cicero, Aurelius Augustinus en Nancy Friday.’

‘(lacht) Dat klinkt als pure grootheidswaanzin. Maar ik wilde wel degelijk iets toevoegen aan het genre erotiek. De erotisering van de maatschappij fascineert mij. Acht maanden lang heb ik nagedacht over hoe ik precies iets kon toevoegen, want het blijft natuurlijk een gênant onderwerp. Ik heb mijn best gedaan om er niet mee te lachen. Maar dat was moeilijk, want ik ben nogal ironisch van aard.’

U gebruikt in het boek allerlei genres door elkaar: het filosofisch essay, de brief, de stream of consciousness, …

‘Ik heb bewust met genres gespeeld om iets nieuws te creëren. Eén van de basisregels in de erotiek is dat ‘het goede gevoel’ en ‘het genot’ voorop moeten staan. Maar opwinding alleen is voor mij niet genoeg. Als die verdwijnt, moeten lezers nog op iets anders kunnen terugvallen: de verhaallijn of een bekend genre bijvoorbeeld.’

Een deel van dit boek schreef u op de Mont Noir in Frankrijk als writer in residence.

‘Ja, opvallend was dat Fransen veel minder moeite hadden met mijn korthalen. In Frankrijk heb je een lange traditie van fabels en contes philosophiques. Hier in Vlaanderen heeft het een hele tijd geduurd voor mensen mijn Confidenties konden plaatsen.’

Reageren vrouwen en mannen anders op de Erotische Fabels?

‘Het zijn vooral vrouwen die me komen vertellen dat de verhalen erotiserend werken. De mannelijke reacties zijn minder direct. In het boek heb ik de schema’s van de vrouwelijke erotische verbeelding proberen te volgen, zonder daarbij feministisch te worden. Onderdrukking is in de erotiek bijvoorbeeld heel belangrijk. Het mocht dus over de onderdrukking van de man gaan, maar niet over wraak op de man.’

Was het niet moeilijk om de grens tussen literair-erotisch en platvloers te vinden?

‘Ja, het hangt echt van nuances af. Omfloersen is de boodschap. Eén confidentie (De agent en de brunette, red.) vonden mijn vrouwelijke proofreaders nogal shockerend, louter door de namen die ik aan de vrouwelijke geslachtsdelen gaf. Ik heb het stuk herschreven door drie benamingen te veranderen. Toen was het goed.’

In alle confidenties komt een ezel voor, maar wie of wat is hij precies?

‘De ezel heeft in elk boek een ander psychologisch profiel. In boek drie is hij een voyeur. In die zin sluiten de prenten van Klaas Verplancke daarbij aan. Ze zijn ovaal, alsof je de afbeeldingen door een sleutelgat bekijkt. Maar ik kan niet precies omschrijven wie of wat de ezel is. De ezel is een abstract concept. Sommigen denken dat hij God is, anderen vereenzelvigen hem met de schrijver.’

Eén fabel gaat over het porno-transhumanisme. Wat is dat precies?

‘Transhumanisme is een stroming die zegt dat de mens zich totaal zal transformeren via de techniek. We zullen onze hersenen kunnen downloaden en ons lichaam kunnen veranderen. In het boek betrek ik de erotiek daarbij. De technische mogelijkheden die ons op erotisch vlak te wachten staan, zijn adembenemend. Maar ook al verbouw je heel je lichaam, onze eenzaamheid blijft altijd bestaan. Daar gaat de bundel in se over. Wat blijft er over als je erotiek wegneemt? Erotiek en verlangen zijn grote krachten, die de mensheid samen houden.’

U schrijft ook: ‘…dromen worden grootser, waarachtiger en meer volmaakt, niet naarmate ze intenser worden belééfd, maar naarmate ze meer worden vertéld en met meerdere dromen worden gedroomd.’

‘Erotiek in de werkelijkheid en erotische verbeelding zijn twee totaal verschillende dingen. Erotische verbeelding wérkt vaak niet in de werkelijkheid, want je zit ook nog met factoren als liefde en jaloezie. Vooral dat laatste kan je niet uitschakelen bij, bijvoorbeeld, een trio. Als de echte wereld en de verbeelding met elkaar botsen, krijg je tragiek. En dat wilde ik vermijden in dit boek. Tragiek maakt erotiek kapot.
In het boek staat ergens: ‘de hardware van het lichaam moet onderdoen voor de software van de verbeelding.’ Daar ben ik echt van overtuigd: fantasie is zoveel interessanter dan de werkelijkheid.’

Frank Adam,
Confidenties aan een ezelsoor,
Boek Drie,
Erotische Fabels.
Met prenten van Klaas Verplancke
Davidsfonds/Literair,
24,95 euro